Chi Tử

1. Tên khoa học

Fructus Gardeniae

2. Bộ phận sử dụng

Hạt đã phơi khô của cây Dành dành (Gardenia jasminoides = Gardenia florida L., họ Cà phê (Rubiaceae)

3. Tiêu chuẩn chất lượng ( TCCL)

CP 2015 ( vùng trồng tốt nhất, không bị rút hoạt chất, không bảo quản bằng lưu huỳnh).

4. Xuất xứ

Giang Tây – Trung Quốc

5. Mô tả:

Quả hình thoi hoặc hình trứng hẹp, dài 2 cm đến 4,5 cm, đường kính 1 cm đến 2 cm, màu vàng cam đến đỏ nâu, có khi nâu xám đến đỏ xám, hơi bóng, có 5 đến 8 đường gờ chạy dọc qua, giữa 2 gờ là rãnh rõ rệt. Đỉnh quả lõm có 5 đến 8 lá đài tồn tại, thường bị gãy cụt. Gốc quả hẹp, có vết cuống quả. vỏ quả mỏng, giòn, hơi bóng, vỏ quả giữa màu vàng đục, dày hơn. vỏ quả trong màu vàng ngà, bóng, rất mỏng, có 2 đến 3 vách ngăn giả. Hạt nhỏ, màu vàng cam, nâu đỏ hoặc nâu đen nhạt, mặt vỏ hạt có rất nhiều hạt mịn. Mùi nhẹ. Vị hơi chua và đắng.

6. Thành phần hóa học

Gồm gardenin, tanin, tinh dầu, pectin, chất crocetin, các acid hữu cơ.

Tác dụng dược lý

Tác dụng lợi mật

Tác dụng ức chế sự phân tiết dịch vị và hoạt động dạ dày – ruột

Tác dụng trấn tĩnh

Tác dụng giảm đau

Tác dụng hạ áp

Tác dụng giảm sức co bóp cơ tim.

Ảnh hưởng đối với cholesterol máu: giúp giảm cholesterol máu.

Tác dụng ức chế sự phát triển của tụ cầu khuẩn vàng và não mô cầu, ức chế một số nấm gây bệnh ngoài da.

Tác dụng gây tiêu chảy

7. Công năng chủ trị

Công năng: Thanh nhiệt trừ phiền, lợi tiểu, lương huyết chỉ huyết.

Chủ trị: Sốt cao, tâm phiền, hoàng đản tiểu đỏ, đi tiêu ra máu, nôn ra máu, chảy máu cam, mắt đỏ sưng đau. Dùng ngoài trị sưng đau do sang chấn.

8. Kiêng kị

Những người tỳ hư, đại tiện lỏng không dùng.